Miljardenimpuls voor behoud techbedrijven regio Eindhoven

• Roel Bolsius

  verslaggever Den Haag

• Marleen de Rooy

  Politiek verslaggever

De roep uit de regio Eindhoven dat de overheid meer moet doen om technologiebedrijven als ASML en NXP voor Nederland te behouden, lijkt te zijn gehoord.

Het demissionaire kabinet legt de laatste hand aan een plan dat ervoor moet zorgen dat zulke bedrijven in Eindhoven willen blijven. ‘Project Beethoven’, werd het genoemd. En het kabinet is bereid daar flink geld voor uit te trekken, zeggen bronnen tegen de NOS. Maar de onderhandelingen tussen kabinet, bedrijven en de regio gaan tot het laatste moment door, waardoor de bedragen nog niet vastliggen.

Het gaat onder meer om een bedrag van minimaal één miljard euro aan extra geld. Daarnaast is het de bedoeling dat geld dat al gereserveerd was eerder wordt uitgegeven. En er wordt gekeken naar al bestaande ‘potjes’ bij de overheid voor ondersteuning van het bedrijfsleven. Alles bij elkaar wordt er financiële ruimte gecreëerd voor een grote impuls voor de regio.

Ingewijden zeggen tegen de NOS dat het demissionaire kabinet het aan een volgend kabinet overlaat om verdere maatregelen te nemen, maar nu worden wel de eerste stappen gezet.

In het pakket van het demissionaire kabinet gaat er ongeveer een half miljard euro naar infrastructuur, vooral bedoeld om te investeren in de snelwegen en spoorverbindingen rondom Eindhoven.

Al die bedrijven in de zogeheten ‘Brainport’ hebben veel technisch geschoold personeel nodig. Daarvoor maakt het kabinet eenmalig 900 miljoen euro vrij en daarnaast nog een kleine honderd miljoen per jaar. Die bedragen zijn bedoeld voor de Technische Universiteit Eindhoven, die daardoor flink kan groeien. Ook mbo- en hbo-opleidingen in de regio krijgen een deel.

“Als dit inderdaad allemaal klopt, dan is dat fantastisch nieuws”, zegt Robert-Jan Smits, bestuursvoorzitter van de TU Eindhoven. “Van alle universitair opgeleide ingenieurs die werkzaam zijn bij hightechbedrijven in de regio, komt meer dan 80 procent van de TU Eindhoven. Dat maakt het een logische keuze om extra te investeren in de universiteit.”

De bedragen liggen nog niet precies vast, omdat er morgen nog wordt gesproken over de impuls voor de regio Eindhoven. De bedoeling is dat er donderdag een klap op wordt gegeven in de ministerraad.

De burgemeester van Eindhoven, Jeroen Dijsselbloem, zei eerder dat er nog veel hogere bedragen nodig zijn voor de regio om de groei bij te kunnen benen en bedrijven hier te houden. De betekenis van de technologiebedrijven voor de Nederlandse economie is enorm, stelde hij. Ze leveren de schatkist veel geld op aan belastinginkomsten, dus een investering zal zich terugbetalen.

Ook probeert het kabinet te voorkomen dat andere grote bedrijven Nederland verlaten. Daarom wil het met alternatieven komen voor fiscale maatregelen die voor de verkiezingen door de Tweede Kamer zijn aangenomen en pijnlijk zijn voor bedrijven. De huidige Kamer wil het liefst weer van de maatregelen af. Ook bij de kabinetsformatie is het vestigingsklimaat een belangrijk thema.

Dat gaat bijvoorbeeld om het belasten van de inkoop van eigen aandelen door bedrijven. De vorige Tweede Kamer wilde op die manier tegengaan dat bedrijven de waarde van aandelen kunnen verhogen, zonder er belasting over te betalen. Maar inmiddels vinden veel partijen dat zo’n maatregel toch een te grote impact heeft op het vestigingsklimaat.

Ook de voorgenomen versobering van de expatregeling, waardoor werknemers uit het buitenland meer belasting zouden moeten gaan betalen, is veel bedrijven een doorn in het oog. Omdat het daardoor moeilijker wordt om hooggeschoold personeel uit het buitenland aan te trekken, wordt nu gekeken naar alternatieven voor die maatregel. Uiteindelijk zal de Kamer daarover moeten oordelen.

Op tafel ligt ook de kwestie van de vergunningen die nodig zijn om hoogwaardige chipmachines te exporteren naar China. De VS oefent druk uit op ons land om die exportvergunningen niet te verstrekken.

Amerika wil niet dat China een te grote technologische voorsprong krijgt. Maar het scheelt ASML veel geld, want die machines kosten al gauw 80 tot 90 miljoen euro. Het is inmiddels een ingewikkeld geopolitiek steekspel geworden, een kwestie die volgens ingewijden niet alleen met geld op te lossen is.