Megaverlies DNB, maar staatssteun niet nodig

De Nederlandsche Bank heeft een miljardenverlies geleden. Het gaat om 3,5 miljard euro, een record. DNB-president Klaas Knot noemt het rapporteren een dergelijk verlies “natuurlijk een weinig vreugdevolle activiteit, ik had het liever anders gezien”.

Het betekent dat DNB voor de tweede keer op rij geen dividend kan uitkeren aan de enige aandeelhouder, de Nederlandsche Staat. De centrale bank had het verlies zien aankomen en geld opzijgezet om het op te vangen. Maar dat bleek onvoldoende. Ook de buffers voor andere onvoorziene omstandigheden moesten voor 1,1 miljard euro worden aangesproken.

Het verlies komt vooral door de hoge ECB-rente. Banken zijn verplicht om een deel van hun geld bij DNB te stallen, en krijgen daar nu een rentevergoeding voor van 4 procent. De commerciële banken streken zo samen 7,5 miljard euro op aan rentevergoedingen en boekten zelf mooie winsten.

Dat is makkelijk verdiend, geeft Knot toe, maar je moet volgens hem naar de ontwikkeling over meerdere jaren kijken. “Dan is het zo dat het lagerentebeleid van de afgelopen jaren de rente-inkomsten van de banken behoorlijk heeft gedrukt, omdat ze de negatieve rente niet in rekening konden brengen.”

Het is voor het eerst sinds 1931 dat DNB een ‘aanzienlijk verlies’ lijdt, Toen kwam de centrale bank onverwacht 30 miljoen gulden in het rood (omgerekend en gecorrigeerd voor inflatie 330 miljoen euro). Dat kwam doordat de Britse centrale bank de goudstandaard losliet en DNB met waardeloze Britse ponden bleef zitten. “Het kostte mijn voorganger de kop”, lachte Knot bij de presentatie van het jaarverslag. Zelf is hij daar niet bang voor, voegde hij toe.

De Nederlandse staat heeft tot nog toe vooral verdiend aan het lagerentebeleid van de ECB, vooral omdat de staat extra goedkoop geld kon lenen. Volgens een eigen berekening van DNB scheelde het 28 miljard euro aan rentekosten. En ook DNB verdiende extra toen de rente laag stond en ook dat kwam ten goede aan de Nederlandse staat. De schatkist kreeg sinds 1999 van DNB ruim 16 miljard euro aan dividend overgemaakt.

DNB verwacht dat ze tot 2028 in de rode cijfers blijven. De vraag is wat er gebeurt als de buffers op zijn. Moet de Nederlandse staat dan bijpassen? Knot denkt van niet. “Als ik zou moeten kiezen tussen geld moeten vragen aan Den Haag, of doordraaien met een negatief eigen vermogen, dan kies ik voor dat laatste.” Dat kan ook gewoon, want een centrale bank kan niet failliet gaat.

Knot vindt het ongemakkelijk voor de onafhankelijke positie van de centrale bank als hij bij de politiek zou moeten aankloppen voor geld. Maar voor de komende jaren is er nog genoeg in kas, zegt hij. En mocht het daarna toch zover komen, Knot maakt dat niet meer mee. Zijn termijn loopt volgend jaar af.