Europa in de praktijk: wildgroei aan vakantie-appartementen aanpakken

• 

  Mattijs van de Wiel

  verslaggever

Morgen kiest Nederland nieuwe leden van het Europees Parlement. Namens Nederland zitten straks 31 mensen in die Europese volksvertegenwoordiging. Wat heeft het parlement de afgelopen jaren besloten? In een serie van vijf artikelen zoomen we in op hoe het Europees Parlement onze levens raakt. Vandaag: kortetermijnverhuur, oftewel de Airbnb-wet.

Van Venetië tot Barcelona, en van Parijs tot Amsterdam: ieder weekend galmt het geluid van rolkoffers door de oude straten. Onder meer door de opkomst van platforms als Airbnb en Booking is in veel populaire bestemmingen het aanbod van huurappartementen explosief gestegen. Sommige worden illegaal verhuurd.

Die kortetermijnverhuur is een risico voor de leefbaarheid van steden. Niet alleen particulieren, maar ook vastgoedbedrijven onttrekken daarmee woningen aan de reguliere woningmarkt. De prijzen voor bewoners stijgen.

Steden die deze vakantieverhuur willen reguleren kunnen dat niet goed doen, omdat ze niet precies weten welke woningen aan toeristen worden verhuurd. Platforms als Airbnb en Booking wilden hun gegevens niet delen. De Europese nieuwe wetgeving verplicht ze daartoe.

Verhuursites moeten iedere maand aan lokale autoriteiten melden welke woningen, hoeveel nachten en aan hoeveel personen er wordt verhuurd. Zo kunnen gemeenten sneller optreden als verhuurders zich niet aan de regels houden.

Kim van Sparrentak (GroenLinks) onderhandelde namens het Europees Parlement over deze wet. Ze heeft een rapport geschreven over de wooncrisis. “Ook in andere landen hebben mensen moeite om een woning te vinden. Steden hebben geen grip op de woningmarkt. Ze vroegen om hulp om hun huurregels te handhaven.”

Middelburg is een van de vele Europese steden waar een wildgroei aan vakantieverhuur heeft plaatsgevonden. Wethouder Rutger Schonis kan de vakantie-appartementen zo aanwijzen in de historische binnenstad. Het zijn er inmiddels bijna 300.

“Vroeger deden mensen die op de camping aan de kust verbleven een dagje Middelburg. Maar na de eeuwwisseling is de stad een bestemming op zich geworden”, vertelt Schonis.

“Het heeft ons veel gebracht, maar als hele straten toeristisch worden verhuurd en woningen niet meer voor gewone Middelburgers beschikbaar zijn, doet dat iets met de leefbaarheid. We willen geen Venetië of Barcelona worden, we willen een goede balans vinden tussen leefbaarheid en aantrekkelijkheid als toeristische bestemming.”

De gemeente Middelburg wilde daarom de vakantieverhuur reguleren. Om in kaart te brengen welke woningen verhuurd worden heeft een stagiaire toen handmatig, adres voor adres, al het aanbod op de grote sites met hulp van Google Maps in kaart gebracht. Dat was heel tijdrovend en niet waterdicht.

“Platforms hoefden en wilden niet doorgeven wie er bij hen appartementen aanbood”, zegt de wethouder. “Dankzij Europese wetgeving kan het nu wél. Nu zijn registratienummers verplicht. We kunnen nu sturen waar we wel en waar we geen verhuur aan toeristen willen. Je moet nu toestemming hebben.”

Bedrijven zoals Booking en Airbnb zeiden eerst dat ze geen gegevens konden afstaan vanwege privacywetgeving. De gemeente Middelburg kon de strijd niet aangaan, zegt Schonis. “Je kunt als gemeente niks tegen Big Tech-bedrijven. Dat lukt je ook als provincie niet, en zelfs niet als land. Daar heb je echt Europa voor nodig.”

“Mensen zijn het beu dat Big Tech-bedrijven winst boven mensen stellen”, zegt Europarlementariër Van Sparrentak. Ze noemt het een ‘keurige Europese wet’.

“We zeggen niet wat steden moeten doen, maar we zorgen ervoor dat áls ze willen handhaven, ze die data kunnen krijgen. Er zijn veel plekken waar ze dolgelukkig zijn dat er slaapplaatsen voor toeristen zijn, daar heb je geen regels nodig. Waar er wel regels nodig zijn helpen data een handje om ze te handhaven.”