Er ruist een windje over de akker van Jacob van den Borne. De agrarisch ondernemer teelt klassiek Nederlandse gewassen als aardappelen, uien, pastinaak en erwten. Maar het ruisen komt van hele andere plant. Want in de Reuselse modder staat zijn nieuwste aanwinst: bamboe.
Sinds vorig jaar is Van den Borne naast aardappelteler ook bamboeboer. De schaal is nog klein, slechts een paar hectare akkerland, maar Van den Borne is niet de enige. In heel Europa zijn er boeren die een deel van hun land omtoveren in bamboebos.
Spil in deze ontwikkeling is het Nijmeegse bedrijf Bamboologic, dat samenwerkt met boeren in onder meer Portugal, Frankrijk, Griekenland en Nederland. Het doel is een Europees alternatief bieden.
Telers en fabrikanten leggen uit waarom dat goed is voor het milieu én hun portemonnee:
Tuinmeubelen, tandenborstels, vloeren, snijplanken en zelfs onderbroeken: de markt voor bamboeproducten is in tien jaar ruim verdubbeld. Wereldwijd was de exportwaarde in 2021 al zo’n 3,3 miljard dollar, met Europa als grootste importeur.
Nu groeit bijna al dat reuzegras nog in China. “Terwijl bamboe het prima doet op andere plekken”, zegt Kjell Tahon van Bamboologic. Zelfs op arme landbouwgrond, waar andere planten nauwelijks meer groeien, worstelt bamboe zich nog de lucht in. “En dat kan ook gewoon in Europa. Er zijn de laatste zes à zeven jaar al een paar duizend hectare aangeplant, waaronder ongeveer 200 door ons.”
Het voordeel? “Op die manier hoeven we die bamboe niet meer de halve wereld over te verschepen”, zegt Tahon. Dat is op dit moment een van de grootste nadelen van de grondstof die duurzaam alternatief wordt genoemd voor bijvoorbeeld kunststof en aluminium in de bouw. Het gewas verbruikt naar verhouding weinig water, groeit snel en is volledig afbreekbaar.
Grote volumes
Europese producenten volgen de opkomst van bamboe van het eigen continent dan ook met interesse. “En niet alleen vanwege de duurzaamheid”, vertelt Arjen Veltman, directeur van Moso. Het Nederlandse miljoenenbedrijf handelt sinds de jaren 90 in onder meer bamboevloeren, gevelplaten en balken voor tuinmeubilair. “We zoeken al jaren naar een alternatief voor China.”
Nu komen alle producten van Moso nog uit dat land. “Maar eigenlijk willen we niet afhankelijk zijn van één land, en China is nog een extra risicofactor gezien de geopolitiek”, zegt Veltman. “Het liefst zouden we straks 20 procent van onze productie uit Europa halen.”
Hoewel Moso betrokken is bij een TNO-project dat de innovatie met Europese bamboe verder moet aanzwengelen, ziet het bedrijf op korte termijn de afhankelijkheid van China niet afnemen. “Wij hebben echt grote volumes nodig, dan kan hier ook een fabriek gaan draaien”, zegt Veltman. “In Spanje subsidieert de overheid nu boeren die bamboe aanplanten, als dat op Europese schaal gaat gebeuren creëer je de volumes die nodig zijn.”
Sterrenrestaurant
Veltman is niet de enige die reikhalzend uitkijkt naar een volwaardige Europese bamboe-industrie, merken ze bij Bamboologic. “De vraag is honderden keren groter dan wij nu kunnen leveren”, zegt Tahon. “En bamboe groeit dan wel veel sneller dan hout, maar heeft alsnog zo’n zeven jaar nodig voordat het geoogst kan worden.”
De eerste bamboestekjes van de Nijmegenaren gingen in 2020 de grond in, in Portugal. Daarna volgde Frankrijk. “Daar leveren we nu al aan een producent van isolatiemateriaal, die willen juist nog jonge stengels”, zegt Tahon.
In Nederland praat het bedrijf met klanten over de toekomstige oogst. Er zijn al testen en overeenkomsten met een Amsterdamse producent van bamboecomposiet, met een grote diervoedingsproducent en een sterrenrestaurant dat met bamboescheuten wil koken.
Akkerbouwer Van den Borne ziet zijn bamboe graag in bouwmaterialen veranderen, of in hightechvezels die koolstofvarianten kunnen vervangen. Daar zijn de ruisende stengels in Reusel nu nog te klein voor. Toch levert het oude aardappelveld al geld op voor de akkerbouwer. Met de verkoop van CO2-credits heeft hij de aanplant al terugverdiend.
