win-win-dieet is goed voor mens én planeet

• Bouwe van Straten

  Wetenschapsredacteur

Een dieet dat én goed is voor de planeet, én goed voor de mens. Dat is wat het in 2019 gelanceerde Planetary Health Diet zegt te zijn. En ook echt is, blijkt uit nieuw Amerikaans onderzoek.

Het zogenoemde win-win-dieet maakt de kans op overlijden door onder meer kanker, hart- en vaataandoeningen en longziekten volgens de onderzoekers 30 procent kleiner. Ook leidt het tot een 29 procent lagere uitstoot van broeikasgassen en ruim 50 procent minder landgebruik voor de productie van voeding.

“Dit is het meest gedetailleerde onderzoek naar de effecten van het Planetary Health Diet tot nu toe”, zegt hoofdonderzoeker Walter Willett van de Harvard T.H. Chan School of Public Health. “De resultaten laten een lager risico zien op alle belangrijke oorzaken van overlijden. Daarnaast zagen we een sterk gereduceerde impact op het milieu, waaronder de uitstoot van broeikasgassen en landgebruik”.

De onderzoekers maakten gebruik van decennia aan data van zo’n 200.000 Amerikanen, allen werkzaam in de gezondheidszorg en vrij van chronische ziekten. Deze groep, waarvan driekwart vrouw was, hield steeds bij hoeveel ze aten van vijftien verschillende voedselgroepen, van granen en groenten tot vlees en zaden. Zo konden de onderzoekers precies vaststellen hoe dicht hun dieet bij het Planetary Health Diet zat.

Hoe beter de deelnemers zich aan het dieet hielden, hoe kleiner de kans was dat ze stierven als gevolg van belangrijke doodsoorzaken als kanker, hart- en vaataandoeningen en longziekten. De 10 procent die zich het beste aan het dieet hield, had een 30 procent lagere kans daaraan dood te gaan dan de groep die zich er het slechtst aan hield. De resultaten zijn vandaag gepubliceerd in American Journal of Clinical Nutrition.

Het Planetary Health Diet is in 2019 geïntroduceerd door de Lancet-EAT-commissie om de groeiende wereldbevolking op een gezonde een duurzame manier te kunnen blijven voeden. “In 2019 ging men nog uit van een veronderstelde gezondheidswinst”, vertelt microbioloog Remco Kort van de Vrije Universiteit in Amsterdam. “Deze nieuwe studie laat zien dat die gezondheidswinst er ook echt is.”

Kort denkt dat het effect van het dieet op de gezondheid nog wel eens groter zou kunnen zijn dan uit deze studie naar voren komt, omdat de deelnemers allemaal werkzaam waren in de gezondheidszorg. “Die zullen iets gezonder zijn dan de gemiddelde bevolking. Als je de studie zou herhalen met een dwarsdoorsnede van de bevolking, zou je daarom nog meer gezondheidswinst verwachten.”

Een grootschalige toepassing van het dieet zou voor de hand liggen, gezien de winst voor zowel mens als planeet. Maar hoofdonderzoeker Walter Willett waakt voor al te veel optimisme: “Veranderingen in gedrag kosten altijd veel tijd. Bovendien worden de milieu- en gezondheidskosten van voeding niet altijd doorberekend in de prijs. En er zijn nog steeds veel subsidies voor ongezonde voeding.”

Zelf geeft Willett in ieder geval het goede voorbeeld. “Ik eet veel groente en fruit, volkorenproducten en onverzadigde plantolie. En zo nu en dan een beetje zuivel, vlees of een eitje. Het lijkt veel op het mediterrane dieet, maar je kunt de smaken en producten aanpassen aan iedere cultuur.”