toekomst weer onzeker door wetsvoorstel

• Nando Kasteleijn

  redacteur Tech

Opnieuw is er grote onzekerheid ontstaan over de toekomst van TikTok in de VS. Voor de derde keer in vier jaar tijd proberen politici de app te verbieden. Hoewel het zeker nog geen gedane zaak is, is deze nieuwste poging uiterst serieus.

Het is allemaal het gevolg van een wetsvoorstel waar naar verwachting vandaag in het Huis van Afgevaardigden over wordt gestemd. De kans is groot dat de wet wordt aangenomen. Dat zou grote gevolgen kunnen hebben voor de 170 miljoen gebruikers van de app in Amerika en daarmee indirect ook voor Nederlandse gebruikers: velen zullen Amerikaanse tiktokkers volgen.

Er is al jaren groot wantrouwen in de VS richting TikTok, een app van Chinese makelij. Gevreesd wordt dat via de app gevoelige data in handen kan komen van die overheid. Een andere zorg is dat China via het algoritme van TikTok sentimenten in de VS richting de verkiezingen zou kunnen sturen. De video-app ontkent stelselmatig dat het hieraan mee zou werken.

In het voorstel wordt het moederbedrijf van TikTok, ByteDance, gedwongen om de app te verkopen. Gebeurt dat niet, dan moet de app uit de downloadwinkels van Apple en Google worden gehaald én moeten hostingproviders stoppen met dienstverlening. Met andere woorden: de nekslag voor de app in het land.

In een reactie op het voorstel noemt TikTok dit een “regelrechte ban” en waarschuwt het dat hiermee de vrijheid van meningsuiting wordt aangetast. Topman Shou Chew, die al gepland had om naar Washington af te reizen, probeert te redden wat er te redden valt.

TikTok is door de situatie overvallen, volgens The Wall Street Journal kwam het Amerikaanse management nog twee weken geleden tot de conclusie dat het gevaar van een verbod geweken was. Men zou wel hebben geweten van het wetsvoorstel, maar het was niet de verwachting dat dit zoveel steun zou krijgen. Inmiddels heeft TikTok tot twee keer toe een pushbericht gestuurd naar zijn 170 miljoen Amerikaanse gebruikers met de oproep om hun vertegenwoordiger in het Congres te bellen.

Normaal gesproken staan Democraten en Republikeinen als het gaat om wetgeving lijnrecht tegenover elkaar. Maar TikTok is de uitzondering. Er is brede steun bij beide partijen. Ook president Biden is voor. “Als het voorstel erdoor komt, dan onderteken ik het”, zei hij afgelopen weekend.

Dat terwijl Biden juist de app ook nodig heeft. Het is een campagnemiddel, vooral om jonge kiezers te trekken. Vorige maand opende zijn campagneteam een account op het videoplatform en dat heeft inmiddels bijna een kwart miljoen volgers.

Verrassend genoeg is Trump tégen een verbod. Dat terwijl hij in augustus 2020 juist degene was die grote paniek zaaide toen hij vlak voor het weekend aankondigde de app te gaan verbieden. Die poging strandde vervolgens in de rechtszaal. Daarbij wordt de suggestie gedaan dat hij nu mogelijk is beïnvloed door de Republikeinse megadonor en grote investeerder in TikToks moederbedrijf, Jeff Yass. Trump ontkent TikTok met Yass besproken te hebben.

Na de stemming in het Huis van Afgevaardigden, moet de Senaat er ook mee instemmen. Daar is de situatie veel onzekerder en klinken kritische geluiden. Het zou daarmee zelfs de redding kunnen worden van TikTok. Als de Senaat er wel mee instemt, kan Biden de wet tekenen. Dan zou er sprake zijn van een een ongekende stap. Niet eerder werd een app van dit formaat, die zo populair is in de VS, gedwongen tot een verkoop of anders sluiting.

Moederbedrijf ByteDance kan er ook voor kiezen om TikTok te verkopen. Hoe serieus dit momenteel wordt overwogen is onduidelijk. Dit wordt mogelijk een veel serieuzer scenario als de Senaat ook met de wet instemt. Overigens heeft China in 2020 een extra horde opgeworpen voor zo’n verkoop: er is toestemming nodig vanuit Peking. Het is maar zeer de vraag of die er komt.

Hoe dan ook zal er zeer waarschijnlijk een juridische strijd losbarsten tussen TikTok en de Amerikaanse overheid. Het is goed denkbaar dat de video-app in zo’n zaak vraagt om het verbod uit te stellen zolang de zaak loopt. Een manier om tijd te kopen.